Talkshowwijsheid

Een fatsoenlijk aantal jaar geleden volgde ik dr. Phil, een televisie psycholoog die bekend is geworden onder de vleugels van mijn zwarte tante (zo verbonden voel ik me met haar) Oprah Winfrey en een eigen show was begonnen. Dr. Phil kon mensen echt helpen. Binnen een mum van tijd had hij altijd de kern van het probleem te pakken, stelde hij een behandelplan op en al voordat de show was afgelopen waren zijn patienten er zichtbaar beter aan toe. Hij was niet zo’n rare Emile Ratelband-achtige figuur die beweert dat als je iets niet onderkent, het ook niet bestaat. Of als je zegt dat iets lukt, het ook gegarandeerd lukt.

Nee, dr. Phil was oplossingsgericht en pragmatisch. De beste show die hij ooit maakte was getiteld: “Dr Phil, is this normal?” We keken naar een paarse vrouw. Alles aan haar was paars. Haar huis, de muren van haar huis, haar meubels, haar kapsel, haar kleding en haar echtgenoot. Bovendien at ze louter en alleen paars voedsel waardoor haar dieet voor het grootste deel bestond uit aubergines. In de uitzending vroeg ze aan dr. Phil of dit normaal was. Ik moet nog vaak aan die show denken. En ik vraag me zeker een aantal keer per week af of dit normaal is. Ik wend mijn hoofd ten hemel en vraag: Dr Phil, is this normal?

Zo was ik vorige week zondag in Salem, Massachusetts om een tentoonstelling te bezichtigen. Drie uur rijden heen, drie uur rijden terug en ik vroeg me niet eens af of dat normaal was want in mijn wereld is dat nu eenmaal zo. Op de tentoonstelling was een portret van Aeltje Uylenburgh te zien. Een prachtig door Rembrandt geschilderd portret van de oudere nicht van zijn echtgenote Saskia. Ik stond er naar te kijken met een bevriende kunsthistoricus en na een minuut werd ons op tamelijk brute wijze kenbaar gemaakt dat we plaats moesten maken. Er was een meneer in korte broek met witte hoog opgetrokken sportsokken genaderd die vond dat we hem belemmerden. Toen we in eerste instantie niet op zijn gemekker reageerden, besloot de meneer voor ons te gaan staan. Wat volgde was een ruzie waarin ik hem uitlegde dat hij überhaupt niet zo dicht bij een schilderij mocht staan, ik nog niet van plan was om verder te lopen en hij in de weg stond. Zijn reactie was bijzonder: hij stelde dat ik het schilderij aan het monopoliseren was. Nog nooit had ik zoveel vechtlust tijdens een museumbezoek meegemaakt. Deze man had er werkelijk veel voor over om naar Rembrandt te kijken. Ik vroeg me direct weer af: Dr. Phil, is this normal?

In Salem heeft in 1692 een hysterische heksenjacht plaatsgevonden waarbij 200 mensen na een onzinnig proces in de gevangenis werden gegooid en tenminste vierentwintig onschuldige mensen de dood vonden. Negentien mensen werden opgehangen, vier mensen stierven in de gevangenis en één man stierf onder een stapel rotsen omdat hij weigerde antwoorden te geven op de vragen van de rechtbank. Arthur Miller schreef hier in 1953 een toneelstuk over: “The Crucible,” een gedramatiseerde versie van de Salem heksenvervolgingen als een allegorie op de communistenjacht onder leiding van senator Joseph McCarthy. In beide gevallen ging het om zeer verstikkende processen waarin men geacht werd namen te noemen van andere schuldigen aan hekserij of communisme. Vingerwijzen om een eigen straf te ontkomen. Naar aanleiding van het stuk werd ook Miller ondervraagd door de House Committee on Un-American Activities. Hij werd in eerste instantie veroordeeld maar dit werd later teruggedraaid. Het stuk werd in 1996 verfilmd met glansrollen voor Winona Ryder en Daniel Day-Lewis.

Je kunt vandaag de dag moeilijk om deze historische gebeurtenis heen omdat je overal in de stad heksen ziet (NU wel!). Ik zag er een zittend op een stoep, compleet met zwarte puntmuts en wrat op de kin. Ik zag er een op straat lopen die flyers aan het uitdelen was. De vuilnisbakken worden opgesierd door een afbeelding met een heks die met haar bezem de straten van Salem aan het schoonvegen is. Al die heksenoverdaad deed mij uiteraard meteen weer denken aan mijn oude vertrouwde dr. Phil en ik vroeg hem of dit normaal was.

Het maakt niet uit waar je binnenstapt, een bibliotheek, een winkel, de dokter of een faculteit. Waar je ook komt, overal hangt een enorme bus met handsanitizer. Dit lijkt absoluut onnodig omdat ik nog nooit een volk heb gezien dat zo fanatiek zijn handen wast als het Amerikaanse. En dat is heel prettig. In Amsterdam zat ik eens met mijn beste vriendin in een café waar we goed zicht hadden op het mannentoilet. Acht van de tien mannen wasten hun handen niet. Een beetje aangeschoten hebben wij vervolgens bierviltjes volgekalkt met instructies over hygiene en die bij het mannentoilet opgehangen. Dit hielp geenszins. In Amerika lijkt het bordje: “Employees must wash their hands before returning to work” zowel bij de werknemers als bij de klanten juist zeer goed aan te slaan. Ze wassen dat het ze een lieve lust is, met een enorme hoeveelheid zeep. 

Oprah leerde mij eens dat je je handen moet wassen totdat je het hele liedje “Happy Birthday to you” in je hoofd hebt uitgezongen. Sneller klaar en je handen zijn nog niet schoon. “Happy birthday”? Laat me niet lachen: sommige Amerikanen zijn zo lang aan het wassen dat het dichter in de buurt komt van het eindeloze “Paradise by the dashboard light”. Die handsanitizer kan ik dus absoluut niet volgen en weer wend ik me tot dr. Phil.

Dr. Phil zwijgt in alle toonaarden.

Voor vandaag twee soepjes (omdat heksen daar nu eenmaal van houden). Ze zijn simpel en smakelijk. Voor deze keer is het toegestaan om bouillonblokjes te gebruiken omdat je het verschil hier werkelijk niet proeft. 

Groene groentesoep

voor vier personen

1 kruidenbouillonblokje

1 bosje groene asperges

1 bosui

1 kleine komkommer

1 handvol spinazieblaadjes

6 kerstomaatjes

10 blaadjes munt

zout en peper

Breng in een grote pan 1 liter water met het bouillonblokje aan de kook. Was alle groenten. Snij de punten van de asperges, snij de houtige onderkant eraf en snij de asperges in kleine stukjes. Snij de ui en de komkommer in dunne plakjes. Snij de tomaatjes in vieren. Knip de munt fijn. Kook alle groenten, behalve de aspergepunten, tien minuten in de bouillon. Voeg op het laatste moment de aspergepunten, de munt en een beetje zout en peper toe. Serveer de soep warm, lauw of gekoeld.

Het is lekker om in een andere pan een stukje witte vis te pocheren en dit erbij te eten. 

Hete zure soep

voor vier tot zes personen

Een bekend recept:

1 1/2 liter kippenbouillon

1 royale el. tomyam-pasta

4 kaffir limoenblaadjes, fijngehakt

1 stengel citroengras, de buitenste bladeren verwijderd, grof gehakt

sap van 1 limoen

4 el vissaus

2 kleine verse rode of groene chilipepers, fijngehakt

1 el suiker

150 gr stropaddestoeltjes of champignons, gehalveerd. 

500 gr gepelde rauwe garnalen, ontdooid, als ze uit de vriezer komen

5 kleine lente-uitjes, in korte stukjes en dan in reepjes gesneden

klein bosje koriander, gehakt

(alle ingredienten zijn bij een goede toko te koop)

Verhit de bouillon en tomyam-pasta in een grote pan, samen met de limoenblaadjes, het citroengras, het limoensap, de vissaus, de chilipepers en de suiker. Laat aan de kook komen, doe er de paddenstoelen bij en laat die een paar minuten meesudderen. Dan zijn de garnalen en de lente-uitjes aan de beurt. Laat die 2 tot 3 minuten meekoken of tot de garnalen gaar zijn. De garnalen moeten gaar zijn maar nog wel mals. Strooi er de koriander over en serveer.